Trong những năm gần đây, thương mại điện tử tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, trở thành một kênh bán hàng quan trọng cho cả cá nhân lẫn doanh nghiệp. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó, vấn đề thu thuế bán hàng online đã trở thành chủ đề nóng được quan tâm. Nhà nước đang dần siết chặt quản lý thuế đối với các cá nhân, hộ kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử (TMĐT) và mạng xã hội nhằm đảm bảo sự công bằng trong hoạt động kinh doanh.
Theo quy định hiện hành, cá nhân kinh doanh online có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế giá trị gia tăng (GTGT) theo tỷ lệ nhất định. Cụ thể:
- Thuế GTGT: 1% trên tổng doanh thu.
- Thuế TNCN: 0,5% trên tổng doanh thu.
Tuy nhiên, do những khó khăn về quản lý và áp lực đối với người kinh doanh, mới đây Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã đề xuất lùi thời gian thu thuế bán hàng online thêm 3 tháng. Điều này nhằm giúp các cá nhân và doanh nghiệp có thêm thời gian để thích nghi với quy định mới và chuẩn bị thủ tục kê khai thuế.
Lý do đề xuất lùi thời gian thu thuế bán hàng online
Thời gian chuẩn bị ngắn
Việc áp dụng quy định thu thuế đối với người bán hàng online diễn ra khá nhanh, khiến nhiều cá nhân chưa kịp thích ứng. Nhiều người kinh doanh nhỏ lẻ trên Facebook, Shopee, TikTok Shop, Lazada, Tiki… chưa có đủ hiểu biết về thuế và gặp khó khăn trong việc hoàn thiện hồ sơ kê khai.
Thiếu hướng dẫn cụ thể từ cơ quan thuế
Mặc dù đã có quy định về thuế, nhưng nhiều hộ kinh doanh vẫn chưa nhận được hướng dẫn chi tiết về quy trình kê khai, mức thuế áp dụng, cũng như các biện pháp hỗ trợ từ cơ quan thuế. Điều này gây ra sự lúng túng cho người bán hàng online.
Ảnh hưởng của tình hình kinh tế
Sau đại dịch COVID-19, nhiều cá nhân và hộ kinh doanh online vẫn đang trong giai đoạn phục hồi. Việc nộp thuế ngay lập tức có thể tạo thêm áp lực tài chính cho họ, đặc biệt là những người mới khởi nghiệp hoặc có nguồn thu nhập không ổn định.
Hệ thống giám sát và thu thuế chưa hoàn thiện
Doanh thu từ bán hàng online rất khó xác định do đa dạng phương thức thanh toán (chuyển khoản, tiền mặt, ví điện tử…). Nếu chưa có hệ thống giám sát hiệu quả, có thể dẫn đến tình trạng một số người kinh doanh trốn thuế, trong khi những người tuân thủ lại chịu nhiều áp lực hơn.
Những thách thức trong việc thu thuế bán hàng online
Khó kiểm soát doanh thu thực tế
Nhiều cá nhân kinh doanh online sử dụng tài khoản cá nhân để nhận thanh toán, khiến cơ quan thuế khó theo dõi doanh thu. Việc xác định doanh thu chính xác đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan thuế và các ngân hàng, sàn TMĐT.
Sự đa dạng của các nền tảng bán hàng
Hiện nay, người bán hàng online có thể hoạt động trên nhiều nền tảng khác nhau như Facebook, Zalo, TikTok, Instagram, Shopee, Tiki, Lazada… Việc quản lý thu thuế trên tất cả các nền tảng này là một bài toán khó đối với cơ quan thuế.
Rủi ro trốn thuế và lách luật
Một số người kinh doanh online có thể chia nhỏ doanh thu, sử dụng nhiều tài khoản thanh toán khác nhau hoặc khai báo doanh thu thấp hơn thực tế để tránh phải đóng thuế. Điều này làm giảm tính hiệu quả của chính sách thu thuế.
Tâm lý e ngại của người kinh doanh
Nhiều người bán hàng online vẫn có tâm lý lo lắng khi phải kê khai thuế, cho rằng việc này sẽ làm giảm lợi nhuận hoặc gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh của họ. Nếu không có các chính sách hỗ trợ hợp lý, nhiều người có thể chọn cách ngừng kinh doanh hoặc chuyển sang hình thức kinh doanh không chính thống.
Giải pháp để thu thuế bán hàng online hiệu quả
Để chính sách thu thuế bán hàng online đi vào thực tế mà không gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường TMĐT, cần có các giải pháp hợp lý:
Hoàn thiện hệ thống quản lý thuế điện tử
- Triển khai hệ thống thuế điện tử tự động để giúp người bán dễ dàng kê khai và nộp thuế.
- Kết nối dữ liệu giữa sàn TMĐT, ngân hàng, ví điện tử và cơ quan thuế để xác định doanh thu một cách chính xác.
Đơn giản hóa thủ tục kê khai và nộp thuế
- Cắt giảm các thủ tục hành chính rườm rà để giúp người kinh doanh online dễ dàng thực hiện nghĩa vụ thuế.
- Áp dụng phương thức kê khai thuế đơn giản qua ứng dụng điện thoại hoặc website để thuận tiện hơn cho cá nhân bán hàng nhỏ lẻ.
Hợp tác với các sàn thương mại điện tử
- Yêu cầu các sàn TMĐT như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop cung cấp dữ liệu doanh thu của các nhà bán hàng để đảm bảo tính minh bạch trong kê khai thuế.
- Các sàn có thể thu thuế tự động theo từng giao dịch và nộp trực tiếp vào ngân sách nhà nước, giúp giảm tải áp lực cho người bán hàng.
Tuyên truyền và hỗ trợ người kinh doanh
- Tổ chức các buổi hội thảo, hướng dẫn để người bán hàng online hiểu rõ về nghĩa vụ thuế và cách kê khai đúng quy định.
- Cung cấp các chính sách hỗ trợ về thuế cho cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, giúp họ duy trì hoạt động mà không bị áp lực tài chính quá lớn.
Tác động của việc thu thuế bán hàng online đối với nền kinh tế
Đảm bảo sự công bằng giữa các loại hình kinh doanh
- Hiện nay, các cửa hàng truyền thống đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế, trong khi nhiều cá nhân kinh doanh online chưa phải đóng thuế. Việc áp dụng thuế với bán hàng online giúp tạo ra một môi trường cạnh tranh công bằng.
Tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước
- Với sự phát triển mạnh mẽ của TMĐT, việc thu thuế từ các cá nhân bán hàng online sẽ giúp tăng đáng kể nguồn thu cho ngân sách, hỗ trợ phát triển các dự án cộng đồng và phúc lợi xã hội.
Khuyến khích kinh doanh minh bạch
- Việc đưa hoạt động kinh doanh online vào hệ thống quản lý thuế sẽ giúp thị trường TMĐT trở nên minh bạch hơn, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và các nhà bán hàng hợp pháp.
Việc thu thuế bán hàng online là một xu hướng tất yếu để đảm bảo sự minh bạch và công bằng trong kinh doanh. Tuy nhiên, việc triển khai cần có lộ trình hợp lý, tạo điều kiện cho người bán hàng thích ứng và không gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường TMĐT.
Đề xuất lùi thời gian thu thuế thêm 3 tháng của VCCI là một bước đi cần thiết, giúp cá nhân và doanh nghiệp có thêm thời gian chuẩn bị. Đồng thời, cần áp dụng các biện pháp hỗ trợ, cải tiến hệ thống kê khai thuế và hợp tác chặt chẽ với các nền tảng TMĐT để đảm bảo hiệu quả cao nhất.
Với cách tiếp cận phù hợp, chính sách thu thuế bán hàng online không chỉ giúp tăng nguồn thu ngân sách mà còn góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh công bằng, bền vững trong thời đại số.
Xem thêm bài viết: The Coffee House: Hành trình phát triển và những thách thức trong thị trường cà phê Việt Nam
